วันนี้ได้มีโอกาสไปร่วม Conference ที่จัดโดย Tableau ที่ Marina Bay Sands (Singapore) ในชื่อ Tableau Data Day Out #datadayout ซึ่งจัดได้อย่างยิ่งใหญ่ อลังการ และประทับใจมาก โดยภายในงานมี Speakers มากมาย จากหลากหลาย industry รวมไปถึงผู้เชี่ยวชาญด้านการ design dashboard โดยเฉพาะ บล็อกนี้จึงขอสรุปเนื้อหาสั้นๆฉบับเร่งรัด จากคุณ Andy Cotgreave - Keynote speaker ในงานนี้

Data visualization is the means of communication

• การทำ data visualization ก็เหมือนกับการสื่อสารแบบนึง ซึ่งเริ่มจากการที่เราแปลง data แล้วสื่อออกไปให้กับผู้ใช้ เพราะฉะนั้นแล้ว data visualization นั้นเต็มไปด้วยความคิดเห็นของผู้สร้าง
• ตัวอย่างเช่นรูปด้านล่าง ทั้งสอง dashboard สร้างมาจาก data set เดียวกัน แต่ถูกจัดวาง เติมสี และข้อความ ทำให้ผู้อ่านรู้สึกแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง

General Design Approaches

• การ design dashboard นั้นแบ่งออกอย่างกว้างๆ ได้ 2 แนวทาง คือ __ (1) Function__ และ (2) Beauty
• หากคุณหรือผู้ใช้มีความจำเป็นต้องใช้ dashboard ซ้ำแล้วซ้ำเล่า ในการวิเคราะห์ หรือ monitor KPI ต่างๆ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด dashboard ของคุณควรจะเน้น function เป็นหลัก
• แต่หากเป้าหมายของคุณคือการเปลี่ยนความคิดเห็น หรือโน้มน้าว จูงใจ dashboard ของคุณก็ควรจะเน้น beauty เป็นหลัก นั่นหมายถึง การ design ที่แตกต่าง นอกกรอบ ไม่เช่นนั้นแล้ว ผู้ใช้ก็จะเบื่อและปิดมันลง

3 Levels of Design Processing

Andy ได้อ้างถึงหนังสือของ Dan Norman - The Design of Everyday Things ซึ่งสรุปการรับรู้ของมนุษย์ไว้ 3 ระดับ นั่นคือ

1. Visual
   • เรามองเห็นสิ่งของนั้นก่อน ซึ่งในกรณีนี้ก็คือ dashboard คำถามก็คือ Do you like it when you first saw it? What is your Instant reaction? ซึ่ง Visual นั้นเป็นสิ่งสำคัญ มันคือ impression แรกที่ผู้ใช้จะมีต่อ dashboard ของเรา Pleasing experience เป็นจุดเริ่มต้นของ dashboard ที่ดี
   • Andy ได้ แนะนำวิธีการง่ายๆ ที่จะพัฒนา dashboard ของเราให้ดูดี เช่นการใช้ตัวเลขขนาดใหญ่ สำหรับการแสดง KPI หรือ การให้พื้นที่กับกราฟต่างๆ ไม่อัดแน่นกราฟจนเกินไป รวมไปถึงการกำจัดสิ่งที่ไม่จำเป็นออกจาก dashboard ไม่ว่าจะเป็น axis หรือ label ที่่มาแย่งพื้นที่กราฟของเรา ยกตัวอย่างเช่นภาพด้านล่าง เพียงแค่ปรับขนาด Font จัดเรียง layout และลบ axis ออก dashboard ของเราก็เปลี่ยนไปในทันที

   

2. Behavioral
   • ระดับต่อมาเป็นเรื่องของการใช้งาน เมื่อคุณสามารถดึงดูดให้ผู้ใช้ สนใจด้วยรูปลักษณ์ภายนอกแล้ว ปัญหาต่อมาก็คือ Can I use it? Is the dashboard intuitive?
   • ซึ่งตรงนี้จะเป็นเรื่องของการวาง layout ของ dashboard และการเลือกใช้ chart รูปแบบต่างๆ การเลือกใช้ชาร์ตนี้เป็นสิ่งที่สำคัญมาก เพราะชาร์ตแต่ละอย่างก็ใช้ตอบคำถามที่แตกต่างกันออกไป มันไม่มีสูตรตายตัวว่าชาร์ตแบบไหน สำหรับข้อมูล หรือคำถามแบบไหน
   • การวาง layout ก็เช่นกัน อะไรควรจะวางไว้ตรงไหน วางอะไรก่อนอะไรหลัง ซึ่งนี่ก็เป็นส่วนสำคัญที่ต้องคำนึงถึงเรื่องราวที่เราต้องการจะสื่อผ่าน dashboard นั่นเอง
   • Andy อ้างถึงงานวิจัย F patterns ซึ่งแสดงให้เห็นถึงพฤติกรรมของมนุษย์เวลามองหน้าจอ คนเราจะพุ่งความสนใจไปที่ด้านบนซ้ายก่อนเสมอ และค่อยๆเบนสายตาไปตามลักษณะของตัว F
3. Reflective
   • สำหรับระดับสุดท้ายคือเรื่องของปฏิกริยาของผู้ใช้ สุดท้ายแล้วเราก็ต้องทำให้ dashboard ของเรามีประโยชน์ เพราะนอกจากหน้าตารูปลักษณ์ที่ดูดี การใช้งานที่ง่าย สิ่งสุดท้ายก็คือมันตอบสนองความต้องการ หรือคำถามของผู้ใช้ เพราะว่า

     Goal of designing is to increase user engagement

     Impact is more important than an amazing dashboard

Andy ได้ทิ้งท้ายไว้ว่า Dashboard ทั่วๆไปสามารถตอบคำถามได้แค่ Anticipated Questions นั่นคือการทำ Data Visualization โดยทั่วไป แต่ Dashobard ที่ดี ต้องเป็น tools ให้กับผู้ใช้ โดยไม่ใช่แค่การตอบคำถามด้วย predefined answers แต่เป็นการ support การทำ Visual Analytics ที่ช่วยให้ผู้ใช้ตั้งคำถามใหม่ จากสิ่งที่เห็น และสามารถค้นหาคำตอบของคำถามนั้นได้ในทันที

นี่เป็น talk ที่โดยส่วนตัวแล้ว คิดว่าน่าจะดีที่สุดในงานนี้แล้ว Andy ยังเป็นผู้เขียนหนังสือ The Big Book of Dashboard ร่วมกับผู้เชี่ยวชาญอีก 2 คน ซึ่งใครสนใจก็ไปหาซื้อมาอ่านกันได้ที่นี่ หนังสือจะเน้นการยกตัวอย่าง dashboard ต่างๆมากมาย แล้วบอกถึงข้อดี-ข้อเสีย ว่าทำไมควรทำ หรือไม่ควรทำ dashboard ที่นำมายกตัวอย่างนี้ เรียกว่ามาครบทุก industry จะ healthcare, education, business หรือแม้แต่ sport ก็มีมาอย่างครบถ้วน ตอนนี้เริ่มอ่านไปได้นิดหน่อยแล้ว มีตัวอย่างน่าสนใจอยู่เหมือนกัน คงมีโอกาสได้แชร์ในโอกาสต่อๆไป สำหรับวันนี้ลาไปก่อน แล้วเราจะพบกับใหม่ ..

• Noted by: @MindMui
• Speaker: Andy Cotgreave (Tableau)